ความรู้เกี่ยวกับกฎหมายเลือกตั้ง ตอนที่ ๕
“การเลือกและการเลือกตั้ง ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐”
รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศโดยมีกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญหรือพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญที่สำคัญในการปกครองประเทศระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขและอํานาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทยซึ่งรัฐได้ตรากฎหมายอันเป็นเครื่องมือในการเลือกตั้ง ดังนี้
๑. พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๖๐ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๐
๒. พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๖๑ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๒ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๑
๓. พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๑ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๒ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๑
๔. พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่น หรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. ๒๕๖๒ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๒
โดยที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย มาตรา ๒๒๖ วรรคเจ็ด กำหนดให้การพิจารณาพิพากษาของศาลฎีกาหรือศาลอุทธรณ์เป็นไปตามระเบียบของที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา ซึ่งต้องใช้ระบบ ไต่สวนและให้ดำเนินการโดยรวดเร็ว โดยศาลฎีกาได้ออกระเบียบที่ประชุมใหญ่ จำนวน ๓ ฉบับ คือ
๑. ระเบียบของที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกาว่าด้วยการพิจารณา และวินิจฉัยคดีเกี่ยวกับสิทธิสมัครรับเลือก การดำเนินการเกี่ยวกับการเลือก และการเพิกถอนสิทธิ สมัครรับเลือกตั้งหรือสิทธิเลือกตั้งในการเลือกสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๖๑ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๒๓ พฤศจิกายน ๒๕๖๑
๒. ระเบียบของที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกาว่าด้วยการพิจารณา และวินิจฉัยคดีเกี่ยวกับสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง และการเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งหรือสิทธิเลือกตั้ง ในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๖๑ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๒๘ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๑
๓. ระเบียบของที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกาว่าด้วยการพิจารณาและ วินิจฉัยคดีเกี่ยวกับสิทธิสมัครรับเลือกตั้งและการเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งหรือสิทธิเลือกตั้งในการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. ๒๕๖๒ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๒
ในการจัดการเลือกหรือการเลือกตั้งตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ฉบับปัจจุบัน ได้ตราไว้และประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๖ เมษายน ๒๕๖๐ ได้มีการจัดการเลือกและเลือกตั้งมาเป็นลำดับ ดังนี้
๑. การเลือกสมาชิกวุฒิสภาในวาระเริ่มแรกให้มีคณะกรรมการสรรหาสมาชิกวุฒิสภาทำหน้าที่ดำเนินการสรรหาบุคคลซึ่งสมควรเป็นสมาชิกวุฒิสภา และกำหนดให้คณะกรรมการการเลือกตั้งดำเนินการจัดให้มีการเลือกสมาชิกวุฒิสภาจำนวนสองร้อยคน แล้วจัดทำเป็นบัญชีรายชื่อเสนอต่อคณะรักษาความสงบแห่งชาติ โดยแยกผู้ได้รับเลือกตามกลุ่มและตามวิธีการสมัคร ซึ่งเป็นการเลือกสมาชิกวุฒิสภาครั้งแรก ภายหลังรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ใช้บังคับ และเป็นการเลือกสมาชิกวุฒิสภา ตามบทเฉพาะกาลของพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๖๑ โดยกำหนดวันเลือกสมาชิกวุฒิสภา ดังนี้ ๑. วันเลือกระดับ อำเภอ วันที่ ๑๖ ธันวาคม ๒๕๖๑ ๒. วันเลือกระดับ จังหวัด วันที่ ๒๒ ธันวาคม ๒๕๖๑ ๓. วันเลือกระดับ ประเทศ วันที่ ๒๗ ธันวาคม ๒๕๖๑ ซึ่งในบทเฉพาะกาล มาตรา ๒๖๙ กำหนดวาระการดำรงตำแหน่งของ ๒๕๐ สมาชิกวุฒิสภาชุดเฉพาะกาลไว้จำนวน ๕ ปี นับแต่วันที่มีพระบรมราชโองการแต่งตั้ง
๒. การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการทั่วไป พ.ศ. ๒๕๖๒ ซึ่งเป็นการเลือกตั้งครั้งแรกตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ กำหนดให้มีขึ้นในวันอาทิตย์ที่ ๒๔ มีนาคม ๒๕๖๒ เพื่อเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) จำนวน ๕๐๐ คน และเป็นการเลือกตั้งพร้อมกันทั้งประเทศ
๓. การเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น ได้จัดให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลและนายกเทศมนตรี ในลำดับแรก และการเลือกตั้งสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนตำบลและนายกองค์การบริหารส่วนตำบลในลำดับ ต่อมมาและได้จัดให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภากรุงเทพมหานครและผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร และการเลือกตั้งสมาชิกสภาเมืองพัทยาและนายกเมืองพัทยา โดยกำหนดให้มีการเลือกตั้งในวันอาทิตย์ที่ ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๖๕ ที่ผ่านมานั้ซึ่งถือได้ว่าได้มีการจัดการเลือกตั้งได้ครบตามกฎหมายหรือตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ แล้ว ส่วนในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการทั่วไปซึ่งจะครบวาระ ๔ ปี พ.ศ. ๒๕๖๖ ในปีหน้า.
แผนกคดีเลือกตั้งในศาลฎีกา
พฤษภาคม ๒๕๖๕
